GDP là gì? Cách tính GDP thực tế bình quân đầu người 2024

Cách tính GDP thực tế theo bình quân đầu người là vấn đề luôn nhận được sự quan tâm của nhiều độc giả. Chính vì thế, sau đây Taichinhz sẽ chia sẻ đến bạn công thức xác định GDP đơn giản nhất. Cùng theo dõi ngay để bạn không bỏ lỡ những thông tin cực kỳ thú vị nhé!

Tổng quát về GDP

GDP là một trong những chỉ số kinh tế vẫn luôn  nhận được rất nhiều sự quan tâm hàng năm. Đó là bởi nó được dùng để đánh giá chung về mức độ phát triển của một khu vực và khả năng tăng trưởng kinh tế tại đây.

GDP là gì?

Cách tính GDP thực tế là thuật ngữ viết tắt của cụm từ Gross Domestic Product. Đây chính là thước đo tổng số lượng các sản phẩm quốc nội(sản phẩm nội địa) đã được điều chỉnh về lạm phát.

Thông số này thường được sử dụng chủ yếu trong kinh tế học. Nó chính là giá trị thị trường nói chung của tất cả những dịch vụ và hàng hóa cuối cùng đã được sản xuất ra. Những sản phẩm này thường được xét trên một vùng lãnh thổ nhất định, trong thời kỳ nào đó.

Đặc điểm của GDP thực tế

Để hiểu hơn về GDP thực tế, bạn cần phải lưu ý đến những yếu tố quan trọng dưới đây:

• Cách tính GDP thực tế là đại lượng đo lường toàn bộ giá trị của thị trường. Chính vì vậy nó tổng hợp rất nhiều sản phẩm với nhau để tạo nên một chỉ tiêu chung liên quan đến giá trị của những hoạt động kinh tế.Thông qua việc chúng ta áp dụng giá trên thị trường.
• GDP đại diện cho tất cả những hàng hóa sản xuất trong nền kinh tế, được bán hợp pháp trên những thị trường. Nó không biểu thị cho các sản phẩm bất hợp pháp được bày bán trong những thị trường ngầm.
• Những dịch vụ và hàng hóa và dịch vụ bao gồm các sản phẩm hữu hình(quần áo, xe hơi,…) và các dịch vụ vô hình(khám bệnh, cắt tóc,…).
• Cách tính GDP thực tế đại diện cho giá trị của các dịch vụ và hàng hóa cuối cùng. Nó không tính giá trị của các loại hàng hóa trung gian.
• GDP bao hàm các sản phẩm sản xuất trong thời điểm hiện tại. Nó không bao gồm các loại hàng hóa sản xuất trong thời quá khứ.
• GDP xét theo phạm vi về lãnh thổ kinh tế. Ở mỗi quốc gia, lãnh thổ kinh tế thường được mặc định là những đơn vị tham gia hoạt động kinh doanh-sản xuất. Họ làm việc dưới hình thức là cá nhân, tổ chức hoặc một hộ gia đình thường trú.
• GDP sẽ phản ánh về giá trị của sản phẩm trong khung thời gian cụ thể, chủ yếu là một quý hoặc một năm.

Định nghĩa GDP bình quân đầu người

GDP bình quân đầu người đại diện cho chỉ tiêu thống kê về kinh tế. Nó thể hiện cho kết quả kinh doanh và sản xuất xét theo bình quân đầu người trong một quốc gia của một năm.

GDP bình quân đầu người của một khu vực trong khoảng thời gian nhất định được tính như thế nào? Nó được tính bằng cách sử dụng kết quả GDP của nơi đó trong thời điểm tính toán để chia cho tổng số dân của đất nước tại cùng khoảng thời gian.

Những yếu tố ảnh hưởng tới cách tính GDP thực tế

Cách tính GDP thực tế chịu tác động bởi nhiều yếu tố khác nhau nằm trong phạm vi lãnh thổ kinh tế của quốc gia đó. Nhưng nhìn chung thì GDP chịu ảnh hưởng chính bởi 3 yếu tố dưới đây:

Dân số

Dân số chính là nguồn cung cấp nhân lực lao động cho một xã hội. Họ tạo ra những sản phẩm vật chất và tinh thần. Đây cũng là đối tượng chính tiêu thụ các loại hình dịch vụ, sản phẩm do con người tạo nên.

GDP và dân số có mối tương quan chặt chẽ với nhau, không thể tách rời. Tổng số dân cũng là đơn vị quan trọng để tính GDP bình quân đầu người cho quốc gia bất kỳ tại thời điểm nào đó.

FDI

FDI đại diện cho chỉ số đầu tư một cách trực tiếp ở nước ngoài. Nó cũng là một cách thức đầu tư dài hạn của tổ chức hoặc cá nhân ở nước này vào các nước khác. Bằng cách họ xây dựng những phân xưởng, cơ sở kinh doanh tại đất nước nào đó.

FDI là yếu tố cần thiết trong nhiều quy trình sản xuất. Bởi nó đặc trưng cho vật chất, tiền bạc, cơ sở hạ tầng, phương tiện sản xuất…. 

Lạm phát

Lạm phát có thể hiểu đơn giản là sự tăng giá liên tục của dịch vụ và hàng hóa theo thời gian. Điều này có thể làm mất đi giá trị của một loại tiền tệ nào đó.

Chỉ số này luôn nhận được rất nhiều sự quan tâm về lĩnh vực kinh tế. Một quốc gia muốn tăng trưởng kinh tế tốt cần phải chấp nhận mức độ lạm phát nhất định. Tuy nhiên, nếu chỉ số này vượt ngưỡng tiêu chuẩn có thể dẫn đến sự ngộ nhận về tăng trưởng GDP, gây khủng hoảng kinh tế.

Ý nghĩa của GDP là gì?

Cách tính GDP thực tế mang ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với mỗi quốc gia, cụ thể là:

• GDP là thước đo kiểm chứng mức độ tăng trưởng của nền kinh tế khu vực. Nó thể hiện sự biến động của các dịch vụ và sản phẩm theo thời gian.
• Chỉ số GDP suy giảm ảnh hưởng xấu đến nền kinh tế. Đây là nguyên nhân dẫn đến tình trạng lạm phát, kinh tế suy thoái,…
• Chỉ số GDP về bình quân đầu người cho biết mức thu nhập trung bình và chất lượng sống ở từng quốc gia.

Cách tính GDP bình quân đầu người

Cách tính GDP thực tế bình quân đầu người được tính toán bằng nhiều phương pháp khác nhau. Mỗi hình thức đó sẽ tồn tại một công thức riêng biệt.

Tính GDP bằng phương pháp chi tiêu

Phương pháp này được đánh giá là mang đến kết quả chính xác nhất:

GDP = G + C + I + NX

Trong đó:

• C đại diện cho chi tiêu của các hộ gia đình cho những dịch vụ, sản phẩm.
• G là chi tiêu của chính phủ, bao gồm các khoản phí về y tế, an ninh, chính sách,…
• I là tổng đầu tư, đây là khoản tiêu dùng của những nhà đầu tư cho chi phí hoạt động doanh nghiệp liên quan đến nhà xưởng, trang thiết bị,…
• NX còn được biết đến với tên gọi là cán cân thương mại. Vì nó đại diện cho sự “xuất khẩu ròng” bên trong nền kinh tế. NX = X(xuất khẩu) – M(nhập khẩu).

Cách tính GDP thực tế bằng phương pháp chi phí

Ở phương pháp này, cách tính GDP thực tế được dựa trên giá trị của tiền lãi, tiền lượng, lợi nhuận tồn tại trong nền kinh tế. Cách tính đơn giản như sau:

GDP = W + I + Pr + R + De + Ti

Trong đó:

• W: Tiền lương.
• I: Tiền lãi.
• Pr: Lợi nhuận.
• R: Tiền thuê.
• Ti: Thuế gián thu(loại thuế đánh gián tiếp vào người dân thông qua giá của dịch vụ, hàng hóa).
• De: Phần hao mòn của tài sản cố định.

Tính GDP bằng phương pháp sản xuất

Xét theo góc độ sản xuất thì tổng các sản phẩm quốc nội(GDP) đại diện cho tổng toàn bộ những giá trị tăng trưởng trong nền kinh tế khu vực ở thời điểm nhất định. Đây là nguyên nhân khiến hình thức này còn được gọi là phương pháp về giá trị gia tăng. Cụ thể cách tính GDP thực tế như sau:

GDP = Giá trị tăng thêm + Thuế nhập khẩu

Hoặc:

GDP = Giá trị sản xuất + Thuế nhập khẩu – Chi phí trung gian

Phân biệt GNP và GDP

GDP và GNP là những chỉ số cực kỳ quan trọng đối với nền kinh tế ở mọi quốc gia. Nhưng có khá nhiều người đang bị nhầm lẫn giữa hai khái niệm này. Những phân tích sau đây sẽ giúp bạn làm sáng tỏ sự khác biệt giữa 2 chỉ số:

Khái niệm

Cách tính GDP thực tế đại diện cho tổng các sản phẩm nội địa. Nó bao gồm tất cả những loại hàng hóa, dịch vụ, sản phẩm,… mà một quốc gia đạt được trong khoảng thời gian nhất định.

Mặt khác, GNP là tổng sản phẩm hay sản lượng của một quốc gia. Nó bao gồm tổng giá trị bằng tiền mà đất nước đó thu được từ những dịch vụ, sản phẩm cuối cùng mà người dân tạo nên.

Công thức tính

• Cách tính GDP thực tế bằng công thức chính xác nhất là: 

GDP = C + I + G + NX

• Công thức tính GNP gồm tổng sản lượng của đất nước: 

GNP = C + I + G + (X – M) + NR

Bản chất

Bản chất của cách tính GDP thực tế và GNP không giống nhau. Người ta cũng thường dựa vào tiêu chí này để phân định sự khác biệt của hai chỉ số này. Cụ thể là:

• Nếu như GDP đại diện cho tổng sản phẩm trong nước. Thì GNP lại chính là chỉ số phản ảnh về tổng sản phẩm quốc dân (gồm cả trong, ngoài nước).
• GDP là tất cả những giá trị được tạo nên từ những thành phần kinh tế đang hoạt động trên lãnh thổ quốc gia đó trong khoảng thời gian nhất định. Nhưng GNP chỉ bao gồm giá trị mà công dân của nước này tạo nên trong cùng khoảng thời gian.

Câu hỏi thường gặp

Dưới đây là một số thắc mắc phổ biến nhất khi ai đó muốn tìm hiểu về cách tính GDP thực tế và những khía cạnh xoay quanh nó:

Chỉ số GDP danh nghĩa là gì?

GDP danh nghĩa là tổng các sản phẩm quốc nội GDP được xét theo giá của thị trường ở thời điểm hiện tại. Thông số này bao gồm các thay đổi do tốc độ tăng trưởng, lạm phát,…

Tất cả những hàng hóa, dịch vụ được tính theo GDP danh nghĩa sẽ định giá theo giá của thị trường đã bán vào năm thực hiện công thức tính toán đó. Cũng vì thế mà sự chênh lệch của GDP danh nghĩa theo từng năm sẽ phản ánh sự tăng lên hay giảm đi của mức giá.

GDP thực tế là gì?

Cách tính GDP thực tế chính là thước đo cho tổng các sản phẩm quốc nội đã được điều chỉnh lạm phát. Điều này đồng nghĩa với cách tính GDP thực tế sẽ phản ánh giá trị cho tất cả những mặt hàng được sản xuất trong nền kinh tế ở một năm nhất định. Và nó đã được điều chỉnh theo tác động của lạm phát.

Khi lạm phát dương, GDP danh nghĩa sẽ cao hơn GDP thực tế và ngược lại. Nếu như GDP thực không được tinh chỉnh theo lạm phát thì giá trị lạm phát dương có thể làm tăng GDP danh nghĩa lên đáng kể.

Chỉ số GDP xanh là gì?

Khái niệm về chỉ số GDP xanh vẫn chưa được công bố chính thức bởi viện khoa học thống kê thuộc Tổng cục thống kê. 

Thế nhưng bạn có thể hiểu đơn giản rằng đây là phần GDP còn lại. Sau khi chúng ta khấu trừ đi một phần chi phí ở mức cần thiết để hồi phục môi trường trước những hậu quả do quy trình tái sản xuất gây nên.

Công thức tính GDP xanh = GDP – chi phí phục hồi lại môi trường

So sánh chỉ số GDP và CPI

GDP và CPI có cùng điểm chung là cả hai đều là những chỉ số dùng để đo lường nền kinh tế vĩ mô. Nhưng nếu như GDP đo lường cho tất cả những giá trị dịch vụ và hàng hóa sản xuất ra. Thì CPI chỉ đo lường các giá trị về hàng hóa, dịch vụ do người tiêu dùng mua.

Trong khi GDP chỉ tính những dịch vụ và hàng hóa sản xuất trong nước. thì CPI lại đại diện cho tất cả những hàng hóa được mua từ trong và ngoài nước.

Đặc biệt, nếu GDP ra đời nhằm mục đích giảm xu hướng gia tăng chi phí đời sống. Thì CPI có nhiệm vụ đo lường lại chi phí cho chất lượng cuộc sống của người dân.

Có thể thấy những khía cạnh xoay quanh GDP có thể giúp chúng ta quá trình phân tích sự biến đổi thuộc nền kinh tế dễ dàng hơn. Cách tính GDP thực tế cũng tương đối đơn giản. Hy vọng những thông tin mà Taichinhz vừa chia sẻ ở trên sẽ giúp ích cho bạn!